Türkiye sanayisinde en büyük 500 kuruluş araştırmasının 2022 sonuçları açıklandı. Listede üretimden satışlara göre en büyük kuruluş, 418,4 milyar liralık satışlarıyla Tüpraş oldu. İlk 500’de faaliyet dışı net gelirlerin kâr ve zarar toplamı içindeki artış oranının yüzde 23’e gerilemesi dikkat çekti
Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından hazırlanan sanayi sektörünün devler ligini belirleyen ve 1968’den bu yana aralıksız olarak açıklanan ‘Türkiye›- nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması’nın 2022 yılı sonuçları açıklandı. Araştırmada, 2022 yılında üretimden satışlara göre en büyük kuruluş, 418,4 milyar liralık satışlarıyla Tüpraş olurken, bu kuruluşu 189,2 milyar lira ile Star Rafineri takip etti.
Üçüncü sırada ise 140,1 milyarlık üretimden satışlarıyla Ford Otomotiv yer aldı. Sıralamanın ilk 10’unda yer alan şirketlerde 2021 yılına göre bir değişiklik olmadı. İSO 500’de üretimden satışlar 2022 yılında yüzde 119 artarak 2 trilyon 48 milyar liradan 4 trilyon 485 milyar liraya çıktı. Geçmiş yıllara göre 500 Büyük sıralamasında dikkat çeken bir nokta faaliyet dışı gelirlerin kar ve zarar toplamı içindeki artış oranının yüzde 44.1’lerden yüzde 23’e gerilemesi oldu.
Büyüme özkaynaklardan geldi
Araştımaya göre, 2022’de İSO 500’ün aktif toplamı yüzde 83 artarak 2,1 trilyon liradan 3,9 trilyon liraya yükseldi. Aktifler içerisinde ana kalemler incelendiğinde, dönen varlıklar yüzde 78 artışla 1,4 trilyon liradan 2,5 trilyon liraya; duran varlıkların ise yüzde 95 artışla 706 milyar liradan 1,4 trilyon liraya yükseldi.
Aktiflerdeki büyümenin geçmiş yıllardan farklı olarak borçlanmadan ziyade özkaynak yoluyla finanse edildiğine dikkat çeken Bahçıvan’ın verdiği bilgiye göre, 2022’de özkaynaklar 624 milyar liradan 1,4 trilyon liraya yükselerek yüzde 124 arttı.
Toplam borçlar 1,5 trilyon liradan 2,5 trilyon liraya çıkarak yüzde 67 büyüdü. Yüksek karların desteğinin yanı sıra borçlanma imkan ve eğilimindeki düşüşün etkisiyle, İSO 500 kuruluşlarında borçların payı yüzde 70,7’den yüzde 64,3’e geriledi, özkaynakların payı da yüzde 29,3’ten yüzde 35,7’ye çıktı.
Kârlılık rasyoları 2021’e göre düştü
İSO 500’ün 2022’de faaliyet karı yüzde 96 artarak, 342 milyar liradan 671 milyar liraya çıktı. Buna karşılık faaliyet karlılığı oranı, yüzde 14,8’den 2 puan düşerek yüzde 12,8’e geriledi. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kar yüzde 100’e yakın bir artışla 405 milyar liradan 808 milyar liraya yükseldi.
Aynı yılda FAVÖK karlılığı oranı, faaliyet karlılığında olduğu gibi 2,1 puan düşüşle yüzde 17,5’ten yüzde 15,4’e geriledi. Vergi öncesi kar ve zarar toplamı yüzde 121 artarak 219 milyar liradan 485 milyar liraya yükseldi. Ancak satış karlılığı oranı 0,2 puan düşüşle yüzde 9,3’e indi. Bahçıvan, “Bu da bize tüm karlılık rasyolarında geçen yıla göre daha düşük bir kar yılı geçirildiğini gösteriyor” dedi.
ÜFE ve TÜFE enflasyonunda makas genişledi
İSO 500’de üretimden satışlar 2022 yılında yüzde 119 artarak 2 trilyon 48 milyar liradan 4 trilyon 485 milyar liraya çıktı. Bu artışta, ihracattaki güçlü performansın yanı sıra canlı yurtiçi talep, yükselen kur ve fiyatlar ile ihracat gelirlerinin TL karşılıklarındaki artışın belirleyici rol oynadı.
İSO 500 büyük kuruluşlarının üretimden satışlardaki reel değişimlerine bakıldığında 2022 verileri yılsonu tüketici enflasyonu arındırıldığında üretimden satışların reel olarak 2021 yılına göre yüzde 33,3 ile oldukça yüksek bir artış sergilediği görülüyor.
